Een van de eerste gebouwen die na de aankoop in 1911 op de site verrezen, was een machinezaal van twee verdiepingen hoog. Geen wonder, want deze speelt een centrale rol in het hele proces van elektriciteit maken. In de machinezaal gebeurt namelijk de omzetting van warmte-energie in mechanische energie en van mechanische energie in elektrische energie. Dit gebeurt dankzij een bijzonder doeltreffend samenspel tussen turbines en alternatoren.

Types machines

De stoomturbine – een uitvinding van eind 19de eeuw – bestaat uit een aantal platen of schoepen die op een as zijn gemonteerd. De oververhitte stoom die in de ketels wordt opgewekt, wordt over die platen of schoepen geblazen. Daardoor krijg je een draaiende beweging en ontstaat mechanische energie. Deze energie komt via de draaiende as in de alternator of generator.

De alternator zet de mechanische energie om in elektrische energie op basis van het natuurkundige verschijnsel van inductie. Dat verschijnsel houdt in dat je elektrische spanning kan opwekken door een geleider te laten bewegen in een magnetisch veld of, omgekeerd, door het magnetisch veld rondom de geleider te veranderen. Een generator telt dan ook twee onderdelen: een reusachtige elektromagneet om een magnetisch veld te kunnen maken, en spoelen waarin de spanning wordt geïnduceerd.

In de machinezaal vind je naast turbines en alternatoren ook nog condensoren. Deze dienen om de stoom die de turbines heeft doen draaien, terug af te koelen. Zo wordt de stoom terug water. Dat water gaat opnieuw naar de ketels, en het hele proces kan van voren af aan beginnen.

Een teletijdmachine voor technologie

De stoomturbine bestaat ondertussen al bijna 150 jaar, maar is nog altijd een efficiënte manier om elektrische stroom op te wekken. De brandstof die wordt gebruikt om de stoom te maken is in de loop der tijden wel veranderd. En ook de technologie van de stoomturbines is op punt gesteld, al is het basisprincipe hetzelfde gebleven. De elektriciteitscentrale volgde die technologische veranderingen op de voet en investeerde bewust in steeds nieuwe en betere machines.

Zo is doorheen de jaren een hele verzameling turbines ontstaan. Van oud naar nieuw, en van uiteenlopende types: het actie- en reactietype, het axiale en radiale type. Er werden ook diverse merken aangekocht, in heel Europa. De turbines van de merken Escher Wys en B.B.C. kwamen uit Zwitserland; het merk STAL werd in Zweden aangekocht. Maar ook in België werden stoomturbines gemaakt. Zo nam de centrale in 1934 een indrukwekkende turbine in gebruik, gemaakt in de Anciens Ateliers van Den Kerchove in Gent.

Deze turbines zijn vandaag nog allemaal in de machinezaal te bewonderen. Ze werden grondig gereinigd, behandeld tegen roest en geschilderd. Ze vormen een schitterend decor voor de evenementen die in de machinezaal plaatsvinden. Ze vormen bovenal een unieke teletijdmachine die je een indrukwekkend staaltje technologiegeschiedenis van Europa laat zien.